Kościół Pokoju w Jaworze, czyli śladem historii przez Dolny Śląsk

Jest jedną z najciekawszych budowli w Polsce oraz cenną pamiątką, która ułatwia nam odkrywanie historii Dolnego Śląska. Kościół Pokoju w Jaworze to zabytek, któremu w trakcie wycieczki po tej części kraju warto poświęcić nieco więcej uwagi. Co warto wiedzieć na temat tej budowli?

Kościoły pokoju: jak doszło do ich budowy?

Rok 1517 okazał się w dziejach Europy rokiem bardzo ważnym. Wystąpienie Marcina Lutra zapoczątkowało proces reformacji, a wraz z nim – szereg konfliktów religijnych. Nie ominęły one terenów Dolnego Śląska, w tym leżącego w tej części kraju księstwa jaworsko-świdnickiego. Na jego teren reformacja dotarła już w połowie XVI stulecia, a wraz z nią – walka o dusze. Sytuacja skomplikowała się w początkach XVII wieku, co doprowadziło do wybuchu wojny trzydziestoletniej (1618-1648). Jej skutki okazały się szczególnie dotkliwe dla mieszkańców Śląska – regionu bardzo zróżnicowanego pod względem narodowościowym i religijnym. Pewne kwestie związane z prawami wyznawców poszczególnych religii miał regulować traktat pokojowy, kończący wojnę trzydziestoletnią. Był to Traktat Westfalski, zawarty w 1648 roku, potwierdzający zasady: czyja władza, tego religia. Na treść układu pokojowego mieli jednak istotny wpływ Szwedzi. Jako że odegrali oni w trakcie wojny trzydziestoletniej rolę dość ważną, mogli wymusić na Habsburgach pewne ustępstwa na rzecz żyjących na Śląsku zwolenników Lutra. Skutkiem tych ustępstw była zgoda na budowę trzech kościołów ewangelickich, znanych dziś jako „Kościoły Pokoju”. Powstały one w Jaworze, Głogowie oraz w Świdnicy. Do dziś przetrwały tylko dwa: w Świdnicy i w Jaworze. Każdy z nich jest bezcennym zabytkiem, tym bardziej, że trwałość kościołów wznoszonych według zasad określonych w traktacie pokojowym, zadziwia. Jeden z przepisów głosił bowiem, że mają one powstać z drewna i gliny – materiałów niezbyt trwałych. Dodatkowo ściśle określano czas, w jakim kościół ma zostać zbudowany. Dziwi zatem, że mimo pośpiechu i korzystania z nietrwałych materiałów, udało się stworzyć takie świątynie, które do dziś zachwycają swym pięknym wyglądem.

Głogówek i jego zabytki: perły architektury sakralnej

Kościół Pokoju w Jaworze

Kościół św. Ducha w Jaworze, podobnie zresztą jak pozostało Kościoły Pokoju, powstał w szybkim tempie. Kamień węgielny pod budowę położono w 1654 roku, a w połowie 1655 roku kościół był już gotowy. Co udało się stworzyć w tak krótkim czasie?
Kościół w Jaworze imponuje już samymi rozmiarami. Ma on 44 metry długości, a jego szerokość dochodzi do 25 metrów. W jego wnętrzu może się pomieścić aż 6 tysięcy osób, przy czym na wiernych czeka nawa główna oraz boczne, czteropiętrowe empory. Część z nich została wprawdzie dobudowana już w XVIII wieku, jednak i tak rozmach pierwotnej budowli może zrobić wrażenie. Kościół Pokoju w Jaworze może się jednocześnie pochwalić wspaniałym wystrojem wnętrza, przy czym na szczególne wyróżnienie zasługują tu piękne malowidła ścienne. Większość z nich nawiązuje do Starego i Nowego Testamentu, dzięki czemu wiedza na ich temat mogła docierać do tych, którzy nie potrafili ani czytać, ani pisać. Co jeszcze można zobaczyć w tym kościele? Cennym zabytkiem jest piękny ołtarz główny z lat 70-tych XVII wieku. Wspaniałe organy, kamienne epitafia, barokowa chrzcielnica z 1650 roku oraz loża Hochbergów – oto atrakcje, na które w trakcie zwiedzania tej świątyni koniecznie trzeba zwrócić uwagę. To m. in. dzięki nim kościół w Jaworze znalazł się na liście UNESCO, stając się tym samym jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych na terenie Dolnego Śląska.

Wycieczki po tak pięknej krainie, jaką jest Dolny Śląsk, każdemu z nas dostarczą niezapomnianych wrażeń. Tu z cennymi zabytkami oraz z unikalnymi perełkami architektury spotkać można się niemal na każdym kroku. Kto pojawi się w Jaworze, ten szybko się o tym przekona.